Tips voor beginnende fotografen

Dit artikel is voornamelijk gericht op de beginnende fotografen. Het is niet echt heel technisch qua informatie, maar het focust zich meer op de eenvoudige, maar toch belangrijke dingen die een beginnende fotograaf zich moet realiseren. Met die gedachte wil ik je aanraden om dit artikel helemaal te lezen. Of je nu een beginner bent, of al een heel tijdje meedraait en tot de gevorderden behoort.

Al is het alleen maar om het mentale deel een beetje op te frissen. Meestal wordt er geschreven over het hoe en wat. Hoe je een foto maakt, en wat je op de foto zet. Maar dit keer gaat het over het denkproces. En dat is weer even heel wat anders.

Leer creatief te zien

De beste manier om beter creatief te kijken en te zien is door het maken van meer foto’s. De reden hiervan is heel simpel. Doordat je meer foto’s maakt en dus meer tijd besteed aan het fotograferen, ga je dingen zien die je eerder niet zag. De ogen van de betere fotograaf zien vormen, patronen, lijnen, licht en kleuren tijdens het lopen langs de weg. Neem bijvoorbeeld dit beeld:

Ik zag hierin een goede foto omdat 1) er herhaling in zat en 2) een sterk contrast tussen kleuren groen en grijs zichtbaar is en 3) de mooie reflectie van het avondlicht op de stenen zichtbaar is. Voordat ik geleerd had om creatief te kijken, was ik hier waarschijnlijk langs heen gelopen. Al deze genoemde punten samen vormen een goed beeld voor het oog. Toch mist deze foto een boodschap, er zit geen emotie in. Het roept geen sterk gevoel of emotie op wanneer je deze foto bekijkt. Daarvoor is meer nodig:

Voel het moment

Als er iets is wat raakt, dan is het wel dat ik geloof dat iedereen het in zich heeft om creatief te zien, iedere op zijn eigen wijze. Om creatief te kijken is –naar mijn mening- het openstellen van je mind, van je geest en op één lijn komen met je gevoel. Dit gevoel is wat een krachtige foto maakt. En als je het dan voor elkaar krijgt om je hersens, ogen en camera in lijn te krijgen met je gevoelens, dan heb je de deur geopend om verder te groeien als fotograaf.

Je wilt dat mensen je foto’s voelen. Om een sterke emotionele reactie te krijgen omdat het allemaal gaat om het gevoel, de impact en de opgebouwde compositie van je foto’s. Er zijn een aantal sleutelelementen waarmee je het gevoel en de impact van je foto’s kunt verbeteren. Waardoor het meesterstukken worden die in de herinnering zullen blijven hangen.

Het is zeker niet zo eenvoudig als je misschien denkt en zeker niet iets wat je in een paar uurtjes of enkele dagen kunt leren. Het kan wel weken, maanden of soms jaren duren. Het is allemaal aan jou hoeveel tijd en toewijding je stopt in het maken van foto’s en het leren fotograferen. Wanneer je er op uit gaat om te fotograferen en je ziet iets wat je vast wilt leggen, stop dan even en stel jezelf deze drie vragen:

Waarom wil ik deze foto maken?

Wat wil ik met deze foto zeggen?

Hoe ga ik deze foto effectief maken?

Blijf jezelf deze drie vragen stellen voordat je op de ontspanknop drukt en ik beloof je dat er gegarandeerd verbetering komt in je foto’s. Laat ik deze vragen eens wat verder uitdiepen:

De vraag “waarom wil ik deze foto maken” dwingt je om je gevoel uit te leggen. Je bent tenslotte ergens gestopt om deze foto te willen maken, omdat je dacht dat dat het ‘wel een goede foto kon worden’. Maar waarom? Was het omdat het licht zo mooi viel? Was het omdat er iets bijzonders gebeurde? Hoe meer je jezelf afvraagt waarom en hoe meer je deze vragen voor jezelf beantwoordt, hoe vaker het je ‘gevoel van het moment’ zult ervaren. En je dus creatiever gaat zien. Vergeet niet dat het allemaal draait om het gevoel en het overdragen van dat gevoel aan de kijker.

Nu je weet waarom je de foto wil maken, kun je jezelf afvragen “wat wil ik met deze foto zeggen”. Deze vraag is eigenlijk een verdieping van de eerste vraag. Het helpt je te bepalen wat het uiteindelijke onderwerp van de foto gaat worden. Zijn het de bijzondere vormen en kleuren, of is het de persoon wiens gezicht een heel verhaal vertelt?

Wat het ook is, het bereid je voor op de volgende vraag: “hoe ga ik deze foto effectief maken”. Je kunt gewoon beginnen met het nadenken over de eerste twee vragen en wat de antwoorden daarop zijn. Hier heb je een voorbeeld van een foto die ik onlangs maakte: Je loopt rondjes heen en weer in een doolhof. Ik wil er uit, maar ons Emma nog lang niet, die had nog reuze veel pret met heen en weer rennen. Maar toen ze zag dat ik het goede pad (naar de uitgang wilde nemen) ging ze demonstratief midden op het pad staan, alsof ze wilde zeggen: "je komt er hier niet langs!".

Dan zie je dit plaatje en denk je "waarom?" en antwoord je "omdat ze met zowel haar houding als haar gezichtsuitdrukking de weg naar de uitgang, die om de hoek, dus uit zicht ligt, voor me verspert". Dan stel je jezelf snel de volgende vraag "wat wil ik met deze foto zeggen?" en je antwoordt "om deze mooie beeldspraak vast te leggen". Dan pak je razendsnel je camera en stelt de laatste vraag "hoe ga ik deze foto effectief maken".

Je twijfelt misschien even maar dan weet je dat het om de persoon gaat, de rest speelt een mindere rol. Die mag daarom wat minder scherp in beeld komen. Een grote diafragma opening dus. Scherpstellen op de ogen om de gezichtsuitdrukking goed vast te leggen. En dan is dit het resultaat.

Deze drie vragen zullen een soort tweede natuur voor je worden en al snel zul je merken dat het stellen van deze vragen al onbewust gebeurt. Denk er aan: het communiceren van je gevoel door middel van de foto door het gebruik van je creatieve oog en brein, en dat allemaal aan elkaar gekoppeld maakt geweldige en onvergetelijke foto’s.

Bekijk aansprekende foto’s en lees de beste boeken

Persoonlijk geloof ik dat wanneer je zelf goede foto’s wilt maken, dan is dat mogelijk. En het is heel goed mogelijk zonder daar meteen een opleiding voor te volgen. Zelf ben ik een autodidact en vind het heel leuk om mezelf nieuwe dingen aan te leren, al helemaal op het gebied van fotografie. Goede foto’s zijn daarbij van grote invloed. Je kunt veel leren door ze te bestuderen en na te gaan welke elementen er voor zorgen dat iets een goede foto is. Puur en alleen door het stellen van de drie voornoemde vragen, het “waarom”, “wat” en “hoe”.

Soms besteed ik een dagdeel puur en alleen aan het bestuderen van foto’s. Gewoon omdat ik het erg leuk vind, omdat het me inspireert, maar ook om te achterhalen wat een foto nu tot een bijzondere foto maakt. Ga zelf maar eens kijken op sites als 500px, Flickr, 1X, Pixoto, of dichterbij huis, Zoom.nl. Niet alleen omdat daar foto’s te zien zijn, maar juist omdat daar bijzondere foto’s te zien zijn. Bekijk de foto’s die je aandacht trekken en vraag jezelf af waarom ze juist jouw aandacht trekken. Bestudeer de foto’s en lees ook de reacties die mensen daarop geven.

Lees en bekijk je liever uit boeken of tijdschriften en wil je wat goeds lezen, kies dan eens minimaal drie van de vijf boeken die hieronder genoemd staan, omdat al deze vijf boeken een significante impact hebben gehad op mijn fotografie:

Light, Science and Magic - Fil Hunter(boek)

Practical Photography (tijdschrift)

Digital Camera World (tijdschrift)

Hot Shoe Diaries - Joe McNally (boek)

Lightroom voor Fotografen - Scott Kelby (boek)

Zie je dat dit een lijstje is met 5 totaal verschillende onderwerpen? Natuurlijk zijn tijdschriften sowieso al heel breed, maar met dit rijtje kun je alles leren, van off-camera flash tot het gedrag van licht tot Lightroom. Dit gecombineerd is gewoon geweldig waardevol materiaal om te lezen en te bestuderen. En omdat ze geschreven worden door bekende fotografen die hun sporen verdiend hebben, weet je dat ze vol staan met waardevolle info.

Vraag constructieve kritiek

Je fotografie verbeteren en goede foto’s leren maken betekent ook dat je advies nodig hebt van de betere fotografen. Die zijn al geweest waar jij nu bent en weten de valkuilen, wat goed en niet goed is op het gebied van fotografie. Zelf heb ik nooit face-to-face met een pro-fotograaf over mijn foto’s gepraat. Wel heb ik via mail en chat en via forums hierover van gedachten gewisseld en mijn foto’s laten beoordelen. Daar leer ik veel van. Van echte kritiek kun je leren en mee verder gaan. Dat is helaas iets anders dan de commentaren die familie en vrienden je vaak geven, hoe goed bedoeld ook. En dan nu, als uitsmijter…

Ga fotograferen!

Practice makes perfect is een mooie uitdrukking. Oefening baart kunst is er ook zo eentje. En dat geldt ook voor fotografie. Wil jij de beste fotograaf worden in welk vlak dan ook, dan moet je er op uit en nog meer fotograferen. Ik weet dat dit best lastig kan zijn bij een volle werkweek. Dat wordt schipperen. Maar je zult toch ergens tijd moet vinden.

Beter nog: priori-tijd…

Wil je beter worden, dan moet je tijd vrijmaken om te fotograferen. Toen ik begon met fotograferen, maakt ik slechts enkele uren per maand hiervoor vrij. En dat was te zien: mijn foto’s zagen er net zo uit als toen ik net begon. Kortom, er moest iets gebeuren als ik beter wilde worden. Ik besloot om gericht enkele uren per week vrij te maken om mijn techniek te verbeteren. En dat liep al vrij snel uit naar elke dag bezig zijn met fotograferen, en zoveel mogelijk informatie tot me nemen over fotografen en alles wat daarmee te maken heeft.

Tenslotte kreeg ik het ‘verwijt’ van vrouwlief dat ik ‘alleen maar door een lens heen dacht’… Gelukkig kan ze me dat mij verwijt niet meer maken, want ze is inmiddels zelf helemaal besmet met het fotografievirus!

Als afsluiter

Als er iets is wat ik heb gemerkt in de reis naar een betere fotograaf worden dan is het wel dat je houding alles te maken heeft met je foto’s. Het grootste deel van dit artikel heeft helemaal niks te maken met een bepaalde ‘techniek’. Ik denk namelijk dat wanneer ik je vertel dat je zo-en-zo moet fotograferen, dat je verstrikt raakt in een set van regeltjes, waardoor je nooit helemaal vrij bent om te fotograferen op je eigen gevoel.

In elk geval hoop ik dat ik hier een paar goede punten heb aangegeven. Punten waarmee je verder kunt, mee in actie kunt komen. Want pas als je dat doet, ga je zien dat er diep in je en betere fotograaf huist. Je hebt alleen maar de juiste houding en motivatie nodig om door te gaan!