Zo gebruik je licht in macrofotografie – zonder dure spullen

Macro. Alleen het woord klinkt al interessant, toch? Het is ook gewoon fascinerend. Want hoe gaaf is het om details te kunnen vastleggen die je met het blote oog amper ziet? Van die kleine wereldjes waar je normaal achteloos aan voorbijloopt – maar waar ineens een hele fotografiewereld voor opengaat.

En ja, macrofotografie is soms ook gewoon lastig. Want het vraagt om geduld. Om precisie. En misschien wel het belangrijkste: om een goed gevoel voor licht. Veel mensen die beginnen met macro, storten zich eerst op het zoeken naar een geschikte lens. Begrijpelijk. Maar eerlijk is eerlijk: licht is minstens zo belangrijk. Misschien zelfs wel belangrijker.

Dus… hoe pak je dat nou slim aan?

Natuurlijk licht – makkelijk, maar met aandachtspunten

De zon is gratis, dus logisch dat je die als lichtbron gebruikt. Zeker als je buiten fotografeert. Je hebt alleen je camera, lens en onderwerp nodig. Heerlijk simpel dus. Toch zijn er wat dingen waar je rekening mee moet houden:

Midden op de dag is het licht hard en fel. Je krijgt dan vaak last van lelijke schaduwen en harde contrasten. Niet ideaal.

Ochtend- en avondlicht zijn top. Denk aan het gouden uurtje – net na zonsopkomst of vlak voor zonsondergang. Zacht licht, warme kleuren… ideaal voor macro.

Bewolkt weer? Juist fijn! Wolken zorgen voor een natuurlijke softbox. Het licht wordt dan mooi diffuus.

Let op je eigen schaduw. Je kunt de zon niet verplaatsen, dus positioneer jezelf slim. En een reflectiescherm kan hier ook goed helpen.

Extra tip: regendruppels op bloemen of blaadjes kunnen je macrofoto net dat beetje extra geven.

Flitsers – meer controle over je licht

Soms is het natuurlijke licht gewoon niet voldoende. Dan heb je extra licht nodig. En dat hoeft echt geen ingewikkeld verhaal te zijn. Je hebt meerdere opties:

Pop-up flits

Niet ideaal, maar als het echt niet anders kan: beter iets dan niets. Als je onderwerp dicht bij je lens zit, kan de ingebouwde flits voldoende zijn. Eventueel kun je met een stukje wit karton het licht wat bijsturen om harde schaduwen te vermijden.

Externe flitser op de camera

Dit is al een stuk beter. De flitser zit wat hoger, dus minder kans op storende schaduwen. Je kunt hem ook kantelen of draaien voor een mooier effect. Combineer dit met een reflector of klein softboxje en je bent al aardig op weg.

Externe flitser los van de camera

Wil je echt controle? Dan is off-camera flitsen the way to go. Denk aan Strobist-stijl: je plaatst de flitser waar jij wilt. Via een kabeltje of draadloos. Hierdoor kun je het licht precies daar krijgen waar jij het wilt hebben. En dat maakt het verschil tussen een “mwah”-foto en een “wauw”-foto.

Ringflits

Een ringflitser zit als een cirkel om je lens. Ideaal voor macro, want je zit dan héél dicht op je onderwerp. Let wel op: dit kan hard licht opleveren, dus goed doseren is belangrijk. En bij glimmende insectenoogjes zie je soms letterlijk de ring terug als reflectie. Kan leuk zijn, maar dat is aan jou.

Bonus: flitsdiffuser – een kleine hulp, groot verschil

Gebruik je een flitser, dan loop je al snel tegen harde schaduwen of felle lichtvlekken aan. Zeker bij macro, waar je zo dicht op je onderwerp zit. En waarbij de lens maar al te gemakkelijk in de weg van het flitslicht zit. Een flitsdiffuser is dan echt een uitkomst. Het is eigenlijk niks meer dan een soort ‘softboxje’ voor je flitser. Die zorgt ervoor dat het licht zachter en gelijkmatiger op je onderwerp valt.

Je hebt ze kant-en-klaar te koop (en die zijn best duur), maar je kunt ook zelf een flitsdiffuser maken. Heel simpel van karton, aluminiumfolie en heel veel ductape. De vorm ziet er wat typisch uit, maar dat mag de pret niet drukken. Zolang het licht maar verspreid wordt. Zo hou je je belichting natuurlijk, zonder dat je onderwerp eruitziet alsof het in een bouwlamp gevangen zat. In onze Fotografie Praktijkschool heb ik een video staan over hoe je zo'n flitsdiffuser simpel zelf maakt.

En nu jij!

Zoals je ziet: je hoeft geen bakken geld uit te geven aan licht. Je hoeft alleen maar te weten hoe je met licht omgaat. Zelfs met simpel daglicht en een reflectiescherm kun je al prachtige macrobeelden maken.

Wil je dit soort technieken onder de knie krijgen én feedback op je foto’s? Dan is de Fotografie Praktijkschool echt iets voor jou. Elke maand een thema, duidelijke uitleg, inspiratie en persoonlijke begeleiding.

👉 Ontdek het zelf: Fotografie Praktijkschool